تخمدان ها ساختمان های بادامی شکلی هستند که 5-5/2 سانتی متر طول دارند و در انتهای قدامی لوله های رحمی قرارگرفته اند.
تخمدان ها مسوول تولید گامت (تخمک) هستند. تخمدان غده جنسی ماده است که در زمان تولد حاوی هزاران تخمک می باشند. تنها کسر کوچکی از این تعداد در سراسر دوره ی باروری اکثر گاوها,مورد استفاده قرار می گیرند.
شواهد نشان می دهد که تخمدان راست فعال تراز تخمدان چپ است ;به گونه ای که 60 درصد تخمک گذاری ها از تخمدان راست صورت می گیرد.
هر تخمک ، به وسیله ی فولیکول تخمدانی سرشار از مایع احاطه می شود که وقتی بالغ می شود، به قطر19-8 میلی متر می رسد.این ساختار سرشار از مایع , شبیه یک تاول است.
وقتی یک فولیکول به اندازه ی نهایی خود میرسد ,دیواره ی سطحی ان نازک شده, می ترکد وتخمک از فولیکول رها می شود.این فرایند, تخمک گذاری نام دارد. تخمک به وسیله ی شیپور فالوپ برداشته می شودودر لوله ی رحمی به طرف پایین, جایی که لقاح ممکن است رخ دهد, حرکت می کند. بعد از تخمک گذاری, حفره ی باقی مانده بر روی تخمدان با یک بافت نرم تا سفت زرد رنگ پر می شود که کورپوس لوتئم یا جسم زرد نامیده می شود. جسم زرد تقریبا ده روز پس از تخمک گذاری به اندازه ی نهایی خود به قطر 30-25 میلی متر می رسد . تقریبا بعد از 14تا15 روز,جسم زرد شروع به تحلیل رفتن می کند.
تخمدان ها , علاوه بر تولید تخمک , هورمون ها یی می سازد که بر وضعیت باروری گاو تاثیر گذار هستند ;به عنوان مثال,سیکل جنسی و صفات ثانویه ی جنسی را تنظیم می کنند.
آموزش هشت مرحله تلقیح مصنوعی گاو